Veghelse VvE wekt eigen stroom op

In het centrum van het Brabantse Veghel worden 116 appartementen gerealiseerd in het voormalige Zwijsen College, daterend uit 1954. Voor het einde van 2016 worden 41 appartementen opgeleverd, de rest volgt in 2017. Bijzonder aan het complex is dat de kopers naast het appartement ook eigenaar worden van de elektriciteitsopwekkings- en distributie-installaties op basis van mandeligheid, een juridische vorm van gebonden mede-eigendom. De opgewekte duurzame stroom wordt geleverd aan de leden van de VvE. Ook mag het VvE Collegepark Zwijsen collectief elektriciteit inkopen en verkopen.

Experiment

Om dit mogelijk te maken, doet Collegepark Zwijsen mee aan de Experimentenregeling elektriciteitswet. Normaal is voor de verkoop en levering van elektriciteit namelijk een leveringsvergunning nodig van de Autoriteit Consument en Markt (ACM). De Experimentenregeling maakt uitzonderingen mogelijk die afwijken van de Elektriciteitswet 1998. De regeling is één van de onderdelen van het Energieakkoord om in 2023 16% hernieuwbare energie te produceren. Het Veghelse appartementencomplex is de eerste deelnemer van deze regeling en heeft een ontheffing gekregen voor tien jaar.
Wido van Heemstra, adviseur bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) legt uit dat de regeling speciaal is bedoeld voor coöperaties en VvE’s, zodat ze elektriciteit aan hun eigen leden kunnen leveren. “In het geval van het Collegepark Zwijsen levert de VvE elektriciteit aan haar leden binnen een eigen projectnet. Dit betekent dat het complex vanaf de weg een eigen elektriciteitsnet heeft, dat de stroom verdeelt over de verschillende aansluitingen. Ook voor de aanleg van zo’n privaat elektriciteitsnet is een ontheffing op de Elektriciteitswet nodig.”

0-euro energiekosten

In de praktijk gaan de bewoners weinig merken van dit complexe proces, vertelt Gerald Kristen, die als projectontwikkelaar van Starlight verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van Collegepark Zwijsen. “Wat ze merken is dat ze geen contract meer hebben met een extern energiebedrijf. De bewoners betalen een beheerorganisatie die de elektriciteitsproductie, het verbruik en de facturatie voor hen regelt. Online kunnen ze hun eigen energieverbruik monitoren. Wat voor hen erg belangrijk is, is dat ze een 0-euro energiekostengarantie krijgen. Daarbij wordt gekeken naar het gemiddelde verbruik in het complex. “De bewoner betaalt geen kosten voor warmte en elektriciteit als hij binnen een bandbreedte van 10% blijft van dat gemiddelde verbruik. Mocht het verbruik ondanks alle maatregelen toch hoger dan die 10% boven het gemiddelde uitvallen, dan moet hij dat tegen de reguliere tarieven zelf betalen.” Dat betekent tevens een aansporing voor de bewoners om bewust om te gaan met energie, zodat ze niet hoeven bijbetalen.
Deze garantie pakt voor de potentiële kopers nog eens extra gunstig uit, omdat ze hierdoor gebruik kunnen maken van de Energiebespaarlening. Die kan oplopen tot 25.000 euro, waardoor meer mensen makkelijker een appartement kunnen financieren. Kristen: “Duurzaamheid loont hier dus, anders hadden de mensen de woning misschien niet kunnen kopen.”

Eenduidig verhaal

Een ander belangrijk aspect is volgens hem dat niet de bewoners, maar de projectontwikkelaar verantwoordelijk is voor de 0-euro energiekostengarantie. “De VvE draagt daar niet zelf de verantwoordelijkheid voor. Wij moeten als projectontwikkelaar de verschillende systemen zo inrichten dat bewoners gemiddeld over het hele jaar geen energiekosten kwijt zijn. En we zullen ook in de gaten houden welke mensen meer gebruiken dan gemiddeld. De bewoners kopen dus niet alleen een appartement en de middelen voor energieproductie en energiebesparing, maar ook de garantie dat ze geen energierekening meer hebben.”
De projectontwikkelaar biedt deze garantie voor drie jaar. Hij heeft gemerkt dat de inhoud van de energiemaatmaatregelen niet altijd makkelijk aan de bewoners uit te leggen is. “Daar zijn ze meestal ook niet naar op zoek. Ze kijken vooral naar wat voor hen relevant is. Er worden bovendien heel veel technische maatregelen genomen om 0-energie te garanderen. Dat kun je onmogelijk allemaal in detail uitleggen aan de kopers. We hebben er daarom één eenduidig verhaal van gemaakt en dat is dat de bewoners geen energierekening krijgen. Als dat om de één of andere reden straks in het gebruik niet lukt, dan is dat ons probleem.”
Om 0-euro energiekosten te kunnen garanderen, komen er op en aan het complex 2000 zonnepanelen. Daarnaast worden er zonnecollectoren op de gevels geplaatst voor de bijverwarming van de appartementen en het warme tapwater. Voor de piekvraag worden grote waterbuffers geïnstalleerd. In de woningen zelf komen warmtepompen voor luchtverwarming en warmteterugwinning. Als back-up voor koude dagen wordt in het complex nog een aantal kleine cv-ketels geïnstalleerd.

Energiemanagement

Energiemanagement in het appartementencomplex is een belangrijk onderdeel van de 0-euro energiekostengarantie. Zo kunnen bewoners aangeven of zij veel verbruikende apparaten zoals wasmachines willen laten aan- of uitzetten op basis van beschikbare zonnestroom. En er wordt tariefdifferentiatie ingezet om het energieverbruik te beperken.
“We werken met drie tarieven. Direct verbruik van de eigen zonnestroom is het goedkoopst en stroom die van het externe elektriciteitsnet wordt afgenomen is het duurst. Het tarief voor elektriciteit die tussen de gebruikers wordt uitgewisseld, zit daar tussenin”, legt Kristen uit.
De differentiatie moet ervoor zorgen dat de opgewekte elektriciteit zoveel mogelijk gelijktijdig wordt gebruikt. Hij denkt dat het zonder de Experimentenregeling moeilijker was geweest de businesscase rond te krijgen. “Doordat we verbruik en productie op elkaar afstemmen en we een transparant elektriciteits- en warmtenet hebben, kunnen we veel energie besparen. Alleen doordat we zo’n goed inzicht hebben op het verbruik van bewoners met behulp van energiemanagement, kunnen we dit systeem rendabel maken.”

Decentrale opwekking

De Experimentenregeling elektriciteitswet is ontstaan, doordat steeds meer elektriciteit decentraal wordt opgewekt met behulp van zonnepanelen en windmolens, vertelt Van Heemstra. “Daarnaast kwamen er vanuit de maatschappij steeds meer verzoeken om ruimte te creëren om te experimenteren met de Elektriciteitswet. Het ging dan met name om verzoeken elektriciteit te mogen leveren aan eigen leden.”
De regeling is in te delen in twee categorieën: projectnet en groot experiment. “Het Collegepark Zwijsen is een voorbeeld van een projectnet, een gezamenlijk net van maximaal 500 afnemers met slechts één aansluiting op het net van een netbeheerder. In een projectnet mogen productie, levering en beheer gecombineerd worden.” Van Heemstra denkt dat deze projectnetten vooral toegepast worden in nieuwbouw, omdat er gebruik wordt gemaakt van een eigen elektriciteitsnet. De andere vorm – groot experiment – is meer geschikt voor de bestaande bouw, omdat er gebruik gemaakt wordt van het bestaande elektriciteitsnet dat eigendom blijft van de regionale netbeheerder. “Het is ook mogelijk dat netbeheerders zelf participeren in de projecten, maar dat is sterk van de situatie afhankelijk”, aldus Van Heemstra.

Meerdere opties

VvE’s en energiecoöperaties die energie willen leveren aan hun eigen leden kunnen een aanvraag indienen voor de Experimentenregeling. De aanvraagperiode loopt van 2 mei tot en met 8 september (17.00 uur) 2016. Dat geldt volgens Van Heemstra ook voor VvE’s die nu al duurzame productiemiddelen hebben, maar die willen kijken of ze meer kunnen halen uit die opwekking van elektriciteit, door bijvoorbeeld stroom aan de eigen leden te leveren. “Er zijn meerdere opties, maar het produceren van elektriciteit en dat gelijktijdig kunnen leveren aan de leden van de VvE of coöperatie is toch het meest voordelig. Als dat niet achter de eigen aansluitingen van de leden kan, is het slim om deze ontheffing aan te vragen, zodat de VvE kan produceren, leveren en factureren aan eigen leden”, besluit hij.

Stappenplan

VvE’s die willen onderzoeken of ze in aanmerking komen voor de Experimentenregeling elektriciteitswet kunnen een aanvraag indienen bij RVO.nl. Mochten ze twijfelen of ze aan de voorwaarden voldoen of hulp nodig hebben bij de aanvraag, kunnen ze contact opnemen met secretariaatDEN@rvo.nl.

Meer informatie

- Appartementencomplex Collegepark Zwijsen in Veghel: www.collegeparkzwijsen.nl.
- Experimentenregeling elektriciteitswet: www.rvo.nl/subsidies-regelingen/experimenten-elektriciteitswet.