Ecosysteemdiensten

Groen versterkt de ecologische kwaliteit van de stad en heeft een gunstig effect op de leefbaarheid, de volksgezond - heid en de aantrekkingskracht van de stad. De ruimte voor groen in de stedelijke omgeving is echter in toenemende mate beperkt. Grootschalige toepassing van dak- en gevelgroen lijkt daarom goede perspec- tieven te bieden voor duurzame en klimaat-adaptieve stadsontwikkeling. In dit project wordt een analyse uitgevoerd van de (potentiële) bijdrage van dak- en gevelgroen aan de ecosysteemdiensten van groen in de stedelijke omgeving.
Hoewel de aanleg van dak- en gevelgroen voor de eigenaar van een gebouw zeker voordelen biedt, met name
door verbetering van de isolatie, wegen de baten hiervan gewoonlijk niet op tegen de kosten van aanleg. Veel van de positieve effecten van dak- en gevelgroen liggen echter niet op de schaal van het individuele gebouw, maar hebben betrekking op de omgeving bijvoorbeeld door positieve effecten op het klimaat in de stad, de waterhuishouding of zelfs het welzijn van de bevolking.
Voor een goede economische afweging van de kosten en baten van dak- en gevelgroen is het daarom van belang om ook de effecten op wijk- en stadniveau mee te wegen. Als ook de voordelen voor de hele stad worden meegerekend, zou de grootschalige aanleg van dak- en gevelgroen wel eens een zeer rendabele investering kunnen zijn, die ook het welzijn van de stadsbewoners verbetert.

Om de bovengenoemde voordelen van de aanleg van dak- en gevelgroen beter in beeld te brengen, is in 2011 en 2012 binnen het KB 14 programma “Duurzame ontwikkeling van de groen-blauwe ruimte” door PPO-Bomen het project “Evaluatie van ecosysteemdiensten van dak- en gevelgroen; wat is de (potentiële) impact op wijk/ stadniveau” (KB 14-003-002) uitgevoerd. Dit project valt onder het thema “Ondernemen met ecosysteem- diensten”.
Het doel van het project was een analyse van de (potentiële) bijdrage van dak- en gevelgroen aan de ecosysteemdiensten van groen in de stedelijke omgeving. Daarbij lag de focus op de volgende aspecten:
- Welke fysieke kenmerken van dak- en gevelgroen zijn bepalend voor de geleverde diensten, met name op het niveau van wijk, stad en regio?
- Welke ecosysteemdiensten kunnen worden gerealiseerd door dak- en gevelgroen?
- Wat is de relatieve (potentiële) bijdrage van dak- en gevelgroen t.o.v. andere vormen      van stadsgroen?
- Wat zijn succes- en faalfactoren voor realiseren van die diensten?
- Hoe kan het toepassen van effectieve hoeveelheden dak- en gevelgroen worden gestimuleerd?

In de eerste fase van dit project is een inventarisatie en analyse uitgevoerd van de beschikbare literatuur. De auteurs willen dr. Robert Snep (Alterra) nadrukkelijk bedanken voor de in die periode gevoerde discussies en zijn suggesties ten aanzien van de opzet van de survey. In de volgende fase in 2012 is op basis van een uitgebreide literatuurstudie een overzicht gemaakt van de in de wetenschappelijke literatuur beschikbare kwantitatieve informatie met betrekking tot de productie van ecosysteemdiensten door dak- en gevelgroen en de bepalende factoren daarvoor. Daarbij lag de nadruk op de informatie over baten op het niveau van de wijk of stad en zijn drie typen dak- en gevelgroen onderscheiden: intensieve daken (met bomen en struiken), extensieve daken (Sedum en eventueel vaste planten) en gevelgroen.
Op basis van ruim 350 publicaties zijn de potentiële positieve effecten van dak- en gevelgroen in kaart gebracht en waar mogelijk gekwantificeerd. De auteurs hopen dat een beter inzicht in de baten van dak- en gevelgroen, vooral op het niveau van wijk en stad, bij zal dragen aan een versterkte aanleg van dak- en gevelgroen en daarmee aan een betere benutting van de potentiële voordelen van deze ook in de overvolle stedelijke omgeving vaak goed te realiseren typen groen.

Om dit verder te stimuleren is het onderzoek in 2013 afgerond met een inventarisatie van de maatregelen die in de gevonden literatuur worden genoemd als maatregelen om het gebruik van dak- en gevelgroen te bevorderen. Dit is aangevuld met gegevens uit een telefonische enquête van een aantal op dit terrein actieve gemeenten in Nederland. Dit deel van het onderzoek is niet in dit rapport opgenomen, maar wordt in een aparte publicatie behandeld.

Klik hier voor meer infomatie over dit onderwerp