Water: hard of zacht

We draaien de kraan open en hebben stromend water. Maar wat weten we eigenlijk over kraanwater? Ja, dat het hard kan zijn. En zacht. Maar wat zegt dat nou precies? En wat moet je met die kennis?

Gepubliceerd: 03 maart 2019

Appartement & Eigenaar ging op onderzoek uit en kwam via Vewin, de Vereniging van drinkwaterbedrijven in Nederland, terecht bij Patrick van der Wens hoofd Ingenieursbureau Brabant Water.

Hoe weten we nou of het hard of zacht water is?

Patrick van der Wens: “Dat is uiteraard te meten, maar om het de consument makkelijk te maken is op de website van elke waterleverancier te lezen wat de waterhardheid in die betreffende regio is.”

Is de waterhardheid in Nederland overal hetzelfde?

“Nee, dat verschilt per regio. Dat verschil ontstaat omdat het water op verschillende plekken wordt gewonnen. In Brabant komt het water uit de bodem en de bodem in het oosten is niet hetzelfde als de bodem in het westen van Brabant. Bovendien winnen we het water ook op verschillende dieptes. De hardheid van het water ontstaat in de bodem waar het water langs kalk stroomt. Deze kalk in de bodem is eigenlijk schelpmateriaal uit de tijd dat de zee veel verder landinwaarts kwam.”

Dus de hardheid wordt bepaald door kalk?

“Ja, de hoeveelheid kalk in de grond is verantwoordelijk voor de hardheid van het water, tenminste in de regio’s waar het water uit de grond komt. Er zijn ook regio’s in Nederland waar voor de waterwinning alleen maar oppervlaktewater wordt gebruikt. Dat is regenwater, wat ook weer een andere hardheid heeft. De beginhardheid van het water is dus overal anders.”

Is er een standaard hardheid of norm waaraan het water in Nederland moet voldoen?

“Dat is een vrij complex verhaal. Al het water heeft van nature een bepaalde hardheid. De wetgever erkent dat. Als het water van nature heel zacht is, dan hoeft het waterleidingsbedrijf daar niets aan te doen, maar als het water van nature heel hard is, dan hoeft dat eigenlijk ook niet. We doen het allemaal wel, maar het hoeft niet.”

Dus het hoeft niet, maar het gebeurt wel?

“We doen het omdat de klant het wil en er voordeel aan heeft. Dat weten we omdat er complete maatschappelijke kosten/baten analyses zijn toegepast. Echter, zodra je gaat ontharden, moet je binnen bepaalde marges blijven. De ondergrens is 5,6 °dH en de bovengrens is 14 °dH.”

Zo’n grote marge klinkt nogal vrijblijvend.

“Geheel vrijblijvend is het natuurlijk niet. Je hebt waterkwaliteitsnormen op wereldniveau, op Europees niveau en op Nederlands niveau. We lopen echter in Nederland wel voorop als het om de waterkwaliteit gaat. Het is niet voor niets Nederland waterland. Op het gebied van watervoorziening zijn we echt toonaangevend in de wereld. Er zijn dus wel degelijk normen, maar die verschillen nogal. Wij denken als sector dat we er goed aan doen strengere normen te hanteren en dat blijkt ook vanuit de klant.”

Dus eigenlijk is dat ontharden een extra service?

“Zo zou je het wel kunnen zien. Het water in Nederland wordt in het belang van de consument onthard. Een gegeven waar de consument niet altijd, of eigenlijk nooit, bij stilstaat. Je hebt er ongemerkt veel baat bij, terwijl het niet eens vanuit een wet of norm wordt gedaan. Het heeft een maatschappelijke meerwaarde. Mensen realiseren zich vaak niet hoe goed de watervoorziening in Nederland is. We hanteren normen die strenger zijn dan de wet. Onze waterkwaliteit is niet te vergelijken met onze buurlanden Duitsland en België. En al helemaal niet met Spanje en Amerika, om maar wat te noemen.”

Zijn die verschillen met België en Duitsland dan zo groot?

“Ja, op het gebied van die hardheid wel. Nederland heeft het qua hardheid goed voor elkaar. In Denemarken bijvoorbeeld is het water van nature hard en daar wordt nergens iets gedaan om deze hardheid te verlagen.

Als het ontharden in het belang van de klant gebeurt, wat zijn dan precies de voordelen daarvan?

“Eén van de voordelen van zachter water, is dat je minder zeep hoeft te gebruiken bij het wassen. Dat geldt zowel voor de wasmachine, de vaatwasser als bij het douchen. Zeep reageert met de hardheid in het water. Heel simpel gesteld, voordat de zeep kan schoonmaken, reageert deze eerst met de ionen (de calcium en de magnesium) die de hardheid vormen in het water. Je moet dus eigenlijk eerst de werking van de hardheid overwinnen, voordat zeep zijn werk kan doen. Een ander voordeel is dat je veel minder kalkaanslag hebt. Wanneer water warm wordt, slaan de ionen die het water hard maken neer op het verwarmingselement. Dat geldt voor de wasmachine, de vaatwasser, de boiler, de waterkoker… Voor alle apparaten met zo’n verwarmingselement. Als zo’n element onder de kalk zit, kost het veel meer stroom om het water te verwarmen, de warmte moet namelijk eerst door de kalkaanslag heen worden geleid. Ontharding van het water zorgt dus ook voor een lager energieverbruik en daarnaast zorgt het dat apparaten een langere levensduur hebben. Er slaat immers minder kalk neer op het verwarmingselement, waardoor het apparaat langer zijn werk kan blijven doen.”

Doet me denken aan die Calgon-reclame, is het eigenlijk nog wel nodig om te ontkalken?

“Jazeker! Daarom heeft periodiek ontkalken altijd nut. Wij brengen de hardheid van het water omlaag, maar er blijft altijd kalk in zitten. Dat zie je bijvoorbeeld in de badkamer als je na het douchen de douchecabine niet schoonmaakt. Zet je vervolgens de ventilatie aan, dan verdampt het water en zie je kalkresten op de douchecabine. Ik vertelde al dat de hardheid van het water van invloed is op de werking van de zeep. Als het water helemaal geen hardheid zou hebben en de wasmachine zou aan het spoelprogramma beginnen, dan lukt dat niet. Het is juist de hardheid van het water die de zeepresten wegspoelt. Heel veel mensen weten dat niet. Dus als je al aan de slag gaat met het zelf ontharden van je water, dan is het heel belangrijk die ondergrens van 5,6 °dH in de gaten te houden. Maar, hoe minder kalk, hoe minder schoonmaakmiddelen nodig zijn.”

Hoe wordt het water onthard?

“Kijk, nou komen we bij mijn vak!”, vervolgt Van der Wens enthousiast. “Water ontharden is eigenlijk een eenvoudig proces. De kalk-ionen, calcium om precies te zijn, kun je uit het water halen, dit doe je door iets aan het water toe te voegen waarmee die calcium-ionen een verbinding aan willen gaan, zodat ze neer kunnen slaan als kalk. Dit proces vindt plaats in reactoren. Dit zijn kokers van 10 meter hoog waar het water van onder naar boven doorheen stroomt. Tijdens dat doorstromen, wordt kalkmelk aan het water toegevoegd. Deze kalkmelk bevat de ionen waarmee de calcium gaat neerslaan als kalk.”

En wat gebeurt er met die neergeslagen kalk?

“Die wordt hergebruikt. Na het ontharden wordt de kalk uit de reactor gehaald en gaat het naar de tapijtindustrie. De kalk wordt gebruikt voor de ruggen van het tapijt. Daarmee is het gebruik van natuurlijk gewonnen kalk uit kalkgroeves vervangen. Een mooi voorbeeld van circulaire economie.”

Proef je het verschil tussen hard en zacht water?

“De fijnproevers zullen het vast wel merken, maar voor de meeste mensen is er geen verschil te proeven tussen hard en zacht water.”

Er zijn diverse middelen op de markt om het ontharde kraanwater extra te ontharden en te zuiveren, zijn die nodig?

“Tja, ik zou ze niet aanraden, het is namelijk niet echt nodig. Maar als iemand meent om op eigen initiatief nog wat aan het drinkwater thuis te doen, dan gaan we dat niet afkeuren of bestrijden. Mensen realiseren zich lang niet altijd hoe goed ons drinkwater is, maar ons drinkwater behoort tot het beste drinkwater van de wereld!”

VvE Helpdesk Advies nodig voor uw VvE?

Raadpleeg onze VvE Helpdesk, een praktische vraagbaak en sparringpartner die uitkomst biedt bij uw VvE vraagstukken.

Reacties Laat een bericht achter
Log in met uw profiel

Om een reactie te kunnen plaatsen heeft u een profiel nodig.

Inloggen
Leeslijst
Wilt u meer dan 3 items lezen?

Lees direct verder tot en met 10 items per maand met een gratis Basis-profiel.

Gratis aanmelden
Wij waarderen uw privacy.
Wij en onze partners gebruiken technologie, zoals cookies, op onze website om advertenties te personalificeren en om verkeer te analyseren. Door op accepteren te klikken gaat u akkoord met ons Privacy & Cookiebeleid.