Watermanagement voor VvE’s

Het regent harder, vaker, langer en heviger. Met name tijdens zware regenbuien raakt het rioolstelsel overbelast en lopen straten en kelders vol.

Gepubliceerd: 04 januari 2018

Appartement & Eigenaar sprak met deskundigen over de regenwaterproblematiek en welke maatregelen VvE’s kunnen nemen om overtollig regenwater op te vangen.

De deskundigen

Hiltrud Pötz is oprichter en eigenaar van Atelier GROENBLAUW en is een bevlogen pionier en creatieve deskundige op het terrein van duurzame, klimaat- en toekomstbestendige gebouwen, steden en gebieden. Ze heeft veel ervaring als ontwerper, onderzoeker en adviseur op het gebied van duurzaam en klimaatbestendig bouwen en duurzaam stedelijk waterbeheer. Ze heeft in opdracht van verschillende gemeenten, waterschappen en het Ministerie van Infrastructuur en Milieu de platforms www.huisjeboompjebeter.nl en www.groenblauwenetwerken.nl gerealiseerd om het klimaatbestendig inrichten van steden te bevorderen.
Daniel Goedbloed is programmamaker bij Amsterdam Rainproof.nl een platform/netwerk om burgers, coöperaties, investeerders en de overheid te stimuleren om, in dit geval Amsterdam, samen te werken aan een regenbestendige stad voor de toekomst. Het platform bevat veel tips, informatie en praktische oplossingen om samen te werken aan een regenbestendige en aantrekkelijke stad.

Hiltrud Pötz: “Het probleem is dat het klimaat verandert en regen niet meer zo goed verdeeld valt als vroeger. De stortbuien van nu zijn heftiger en groter, wel tot 5 keer groter in vergelijking met een aantal jaren geleden. Het rioolstelsel is berekend op het verwerken van tussen de 20 en 30 millimeter per uur, echter tijdens zo’n stortbui kan er 100 mm vallen. Dat kan de riolering niet aan, wat tot overlast kan lijden.”
Daniel Goedbloed: “Juist omdat het steeds vaker en harder gaat regenen, moeten we verder kijken dan de klassieke manier die alleen maar focust op het afvoeren van water. Slimmer is het om bijvoorbeeld te kijken of het water kan worden opgevangen daar waar het valt, op het dak bijvoorbeeld.”
Pötz: “Bovendien zien we overal steeds meer beton en steen, het groen verdwijnt en daarmee ook de natuurlijke manier om hemelwater op te vangen en af te voeren. Het is inderdaad steeds belangrijker om de regen daar te houden waar hij valt, zodat niet alles via het riool wordt afgevoerd.”

Waterbuffers op het dak

Het dak van het appartementencomplex is een ideale plek om water op te vangen en zelfs tijdelijk op te slaan. Het meest bekend zijn wellicht de groendaken. Deze daken zorgen voor een buffereffect. Het hemelwater wordt opgeslagen in de beplanting en het substraat waar de planten op groeien. Een deel van dit opgeslagen water verdwijnt weer via verdamping in de atmosfeer. Een groendak kan ongeveer 50% van het regenwater opnemen en weer afgeven in de atmosfeer. Groendaken variëren van eenvoudige sedumdaken tot complete daktuinen.

In opkomst zijn de zogenaamde waterdaken, ook wel blauw-groene daken. Deze zijn voorzien van beplanting en hebben een groot waterbergend vermogen. Retentiedaken zijn hier een goed voorbeeld van. Bij deze daken is er onder de substraatlaag een extra ruimte om regenwater op te slaan. Dit water wordt vervolgens gedoseerd afgevoerd. Nog verder gaat het zogenaamde polderdak. Ook dit dak bestaat uit beplanting en een substraatlaag, waarbij onder de substraatlaag kunststof kratten zijn aangebracht om het regenwater op te slaan. Wanneer deze daken voorzien zijn van een besturingssysteem dat is gekoppeld aan de weersverwachtingen en sensoren, zal het zelf tijdig zorgen voor het lozen van water om weer nieuw regenwater op te vangen.
Goedbloed: “Belangrijk is dat bij alle aanpassingen aan het dak geldt altijd dat er onderzocht moet worden of het dak de belasting aankan en of er extra constructieve maatregelen aan het complex zijn vereist. Over het algemeen gaat men over tot een ander dak op het moment dat de dakbedekking aan vervanging toe is.”

Ontlasting van het riool

Een andere manier om het riool te ontlasten is door de regenpijp af te koppelen van het riool. Regenwater komt via de regenpijp in het openbare riool. Het riool voert het water af, of rechtstreeks naar het oppervlaktewater of in het geval van een gemengd rioolstelsel naar de zuivering. Dat laatste is zonde, want behalve dat dit het zuiveringssysteem extra belast, is regenwater relatief schoon en is zuiveren niet nodig. Dit water kan prima in de grond weglopen.
Het afkoppelen van de regenpijp is eenvoudig: de pijp afzagen, afdroppen en zorgen dat het regenwater in de bodem kan weglopen. Maar hoe vang je dan dat regenwater op? Belangrijk is dat het water van het complex wordt weggeleid, men wil immers niet dat er water onder de fundering komt.
Er zijn verschillende mogelijkheden om het water op te vangen. Beschikt het appartementencomplex over een tuin, dan kan er een vijver worden aangelegd. Een andere optie is om met reliëf in de tuin te werken, zodat het water zich in het laagste punt van de tuin kan verzamelen en daar langzaam in de bodem weg kan zakken. Maar ook het plaatsen van een regenton behoort tot de mogelijkheden. Die zijn er in allerlei maten, ook voor op het balkon.
Een andere manier om het regenwater op te vangen is met behulp van infiltratiekratten of grindkoffers. Deze worden ingegraven, een handige oplossing als er bijvoorbeeld geen tuin is of de grondsoort niet makkelijk water doorlaat. Stelregel hierbij is dat voor elke m2 (dak)oppervlak er een bergingscapaciteit van minimaal 15 liter nodig is.
Pötz: “Belangrijk om te bepalen welke maatregel het beste past bij het afkoppelen van de regenpijp, is de infiltratiecapaciteit van de ondergrond. In zandgrond kan het water makkelijk weglopen en zijn extra maatregelen vaak niet nodig. Het regenwater zakt relatief eenvoudig in de grond, zeker als het uitkomt in een tuin of plantsoen. Maar in een kleiachtige bodem of bij een hoge grondwaterstand zijn aanvullende maatregelen zoals een regenwatervijver of infiltratiekratten nodig. Een andere mogelijkheid is dat het regenwater wordt opgeslagen en vervolgens kan worden gebruikt voor het doorspoelen van het toilet. Dit komt steeds vaker voor bij nieuwbouw waarbij een apart leidingsysteem in het appartementencomplex wordt aangelegd om regenwater te gebruiken voor bijvoorbeeld de wasmachine en het toilet.”

Absorberende geveltuin

Wil je én meer groen én helpen om het hemelwater beter af te voeren? Denk dat eens aan een geveltuin. De aanleg is simpel, verwijder een rij tegels langs de gevel, voeg wat aarde toe en zet er leuke planten in. Zo kan het water dat van de gevel afstroomt in de grond infiltreren. De ligging van de geveltuin is medebepalend voor de beplanting, maar van eenjarige tot vaste planten, alles is mogelijk.
Goedbloed: “De geveltuin kan ook goed worden gecombineerd met een afgekoppelde regenpijp. Voorwaarde is dan wel dat er een noodoverloop naar bijvoorbeeld de straat of het riool, moet zijn. Een andere optie is om onder de geveltuin zogenaamde hydrorockblokken te plaatsen, door de regenpijp op deze blokken aan te sluiten wordt een deel van het regenwater opgevangen. Belangrijk hierbij is wel dat je moet zorgen dat het regenwater niet doorslaat naar de gevel. De blokken geven het water langzaam af aan het tuintje, waardoor het bewateren bijna als vanzelf gaat.”

En natuurlijk, waterdoorlatende bestrating

Parkeerplaatsen, opritten, tuinen, we zijn schijnbaar dol op bestrating, maar zelfs dan zijn er nog mogelijkheden om rainproof te werk te gaan. Dit kan bijvoorbeeld door gebruik te maken van waterpasserende verharding zoals grasbetonsteen. Dankzij de open structuur van deze stenen kan het regenwater eenvoudig in de grond zakken. Bijkomend voordeel is bijvoorbeeld gras of mos door de gaten kan groeien, wat zorgt voor een natuurlijk groen straatbeeld. Een andere mogelijkheid is om de bestaande bestrating in een halfopen of open verband te leggen. Het open gedeelte kan worden gevuld met bijvoorbeeld grind of schelpen.

Ontwikkelingen en technieken

Pötz: “Het is niet zozeer dat er nieuwe technieken worden bedacht, het is vaak meer een optelsom van technieken. Er is niet één oplossing, het zijn meestal combinaties van oplossingen die ervoor zorgen dat het water kan worden gebufferd en langzaam in de grond kan wegzakken.”
Goedbloed: “Er worden heel veel mooie dingen ontwikkeld, maar niet alle oplossingen verdienen zich helemaal terug. Neem het hergebruik van regenwater om het toilet mee door te spoelen. Een prachtig, duurzaam principe, maar voor bestaande appartementencomplexen vaak te kostbaar om te realiseren. Er moet een extra leidingsstelsel worden aangelegd om het regenwater naar de toiletten te brengen. Aangezien het drinkwater in Nederland zo ontzettend goedkoop is, duurt het heel lang voordat je het met besparing van drinkwater hebt terugverdiend. In nieuwbouw zien we dit wel steeds vaker opduiken.”
Pötz: “In Nederland staan de ontwikkelingen eigenlijk nog in de kinderschoenen, al groeit het bewustzijn en zijn er ook steeds meer subsidies beschikbaar om maatregelen te treffen.” Pötz vervolgt: “Het probleem op dit moment is dat men investeert maar er niet, net als bijvoorbeeld met zonnepanelen, een terugverdienmodel is. Vanuit de overheid wordt er wel over nagedacht om extra heffingen op te leggen als men meer bestraat. In Duitsland bestaat deze regel al, als men daar de hele tuin bestraat, dan moet men meer voor betalen dan iemand met een onverharde tuin. Dan wordt het ook al weer interessanter om hier wat mee te doen.”
Goedbloed: “Daarnaast is het gewoon goed om na te denken over vergroenen, niet alleen met betrekking tot het regenwater. Kijk eens naar de terugloop van insecten. Er blijft steeds minder groen over, want we willen meer parkeerplaatsen, meer wegen, meer woningen. Feit is echter wel dat er steeds meer regen gaat vallen en dat we daar mee moeten leven.”

Advies op maat

Hiltrud Pötz geeft regelmatig workshops voor woningbouwverenigingen en VvE’s om de mensen bij te praten over de mogelijkheden en opties op het gebied van regenwater opvangen en vergroenen.
Binnen Amsterdam kan het team van Rainproof uitleg komen geven, bijvoorbeeld bewonersavonden.

Regenwormen tegen wateroverlast

Weesp gaat de wateroverlast bestrijden door tienduizenden regenwormen in de stad te plaatsen. De grond van Weesp is kleiachtig, waardoor er sprake is van veel wateroverlast na een fikse regenbui. De wormen moeten dit probleem oplossen door de bodem luchtiger te maken, waardoor het water beter weg kan zakken. In totaal worden er 84.000 wormen geplaatst in een gebied ter grootte van anderhalf voetbalveld.

Subsidies voor VvE’s

Interesse in een groendak op het appartementencomplex? Informeer dan bij de gemeente, provincie en/of het rijk naar de mogelijkheden op het gebied van subsidies. Verschillende overheden geven subsidies voor de aanleg van groene daken. De hoogte en voorwaarden kunnen per gemeente verschillen.

 

VvE Helpdesk Advies nodig voor uw VvE?

Raadpleeg onze VvE Helpdesk, een praktische vraagbaak en sparringpartner die uitkomst biedt bij uw VvE vraagstukken.

Reacties Laat een bericht achter
Log in met uw profiel

Om een reactie te kunnen plaatsen heeft u een profiel nodig.

Inloggen
Peter D van Tijn
6 jaar geleden
wat te doen als jouw sedum-dakbedekking is aangetast door de neten van de Taxus-kever ?
Leeslijst
Wilt u meer dan 3 items lezen?

Lees direct verder tot en met 10 items per maand met een gratis Basis-profiel.

Gratis aanmelden
Wij waarderen uw privacy.
Wij en onze partners gebruiken technologie, zoals cookies, op onze website om advertenties te personalificeren en om verkeer te analyseren. Door op accepteren te klikken gaat u akkoord met ons Privacy & Cookiebeleid.